Waag Futurelab is de eerste Zoöp die de samenleving als onderzoeksgemeenschap ziet en werkt aan technologie op basis van publieke waarden. Om de planeet leefbaar te houden moeten mensen anders omgaan met hun levende omgeving. Waag Futurelab start vanaf mei 2025 officieel als Zoöp en daagt zichzelf hiermee uit om haar eigen relaties met de levende omgeving te verbeteren door alternatieve, ecologische manieren van het ontwerp en gebruik van technologie te onderzoeken.
Wat is een Zoöp
Een Zoöp is een organisatievorm die focust op mensen en organisaties als onderdeel van ecosystemen. Zoöps streven naar een wederkerige relatie tussen organisatie en ecologie. Klaas Kuitenbrouwer, directeur van het Zoönomisch instituut: “Het Zoöp model focust op de samenwerking tussen mensen en andere levensvormen. Hoe worden we als mens nuttig voor andere soorten?”
'Waag houdt zich al 30 jaar bezig met open technologie op basis van publieke waarden. Door een Zoöp te worden, zorgen we dat we zowel de belangen van mensen als die van ander leven meenemen en dus ook ecologische waarden centraal zetten in het onderzoek en het werk van Waag. Zo werken we toe naar technologie die de democratie verstevigen en ons natuurlijke ecosysteem zo min mogelijk schade toebrengt.'
– Judith Veenkamp, hoofd van Waag’s Urban Ecology Lab
Technologie en ecologie
Er wordt flink geïnvesteerd in technologie in de hoop dat deze ons uit de klimaatcrisis kunnen redden. Tegelijkertijd zijn de ecologische kosten van deze technologieën enorm. Judith Veenkamp, hoofd van Waag’s Urban Ecology lab: “Er wordt veel hoop gevestigd op de rol die (digitale) technologie kan spelen in vormgeven van de grote transities als klimaat, energie en voedsel. Tegelijkertijd is deze technologie extractief: van de natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn om de technologie werkend te krijgen tot de data die de technologie uit de samenleving onttrekt. Dit staat op gespannen voet met een gezonde democratie en ecologie.”
Wat gaat Waag doen?
Waag gaat als Zoöp binnen haar eigen werkzaamheden op zoek naar alternatieve, ecologische manieren van het ontwerp en gebruik van technologie. We nemen onze taal kritisch onder de loep: wie is het publiek van waar we ons op richten met de public stack? Zijn dat ook andere levensvormen dan de mens? En zijn dieren en andere organismen ook citizens in het Smart Citizens Lab?
In de Public Stack stelt Waag momenteel het perspectief van burgers centraal, maar zal komend jaar werken aan het integreren van de belangen van ander leven.
Waag’s Open Wetlab is een laboratorium voor open-source, open hardware en creatieve biotechnologie, bijvoorbeeld bioprinting en ontwikkelen van biomaterialen. Als Zoöp onderzoekt Waag hoe zij meer eco-vriendelijke praktijken kan toepassen.
In Waag’s Smart Citizens Lab krijgen burgers zelf open-source tools om hun leefomgeving te meten en leren de data te interpreteren. In de meetstrategieën en dataverzameling zal Waag vaker ook de belangen voor ander leven expliciet maken. Daarnaast zal Waag zich meer gaan richten op onderzoek met bio-indicatoren: leven in de omgeving dat iets kan vertellen over de staat van de omgeving. Bijvoorbeeld het meten van de luchtkwaliteit met behulp van Plataanschors of korstmossen.
Waag wordt in dit leerproces ondersteund door Harpo ‘t Hart. ‘t Hart is werkzaam als curator bij Ambassade van de Noordzee, en neemt binnen dit traject de rol aan van Spreker voor de Levenden. Zo helpt hij Waag bij het vertalen van de belangen van anders-dan-menselijk leven naar de beslissingen van de organisatie.
Designing Regenerative Technologies
In het project Designing Regenerative Technologies werkt Waag aan hoe technologie een functionerend, duurzaam onderdeel kan worden van de planeet. Lees meer over het project of blijf op de hoogte via de nieuwsbrief (thema: burgerwetenschap, sensortechnologie, stadsecologie).
