Centrinno

Hoe kan industrieel erfgoed bijdragen aan een inclusieve, creatieve en duurzame stedelijke ontwikkeling? Die vraag stond centraal in CENTRINNO, een Europees Horizon 2020-project waarbij negen steden betrokken waren, waaronder Amsterdam. Vanuit Waag sloten we ons aan om te onderzoeken hoe maken, onderwijs en erfgoed een plek kunnen krijgen in de toekomst van de stad – als steun voor zowel de makersgemeenschap als bredere sociale doelen.

In CENTRINNO zagen we de kans om de rol van makers en ambachtslieden te versterken in de stedelijke transitie. Amsterdam-Noord, ooit een belangrijk industrieel gebied, staat vandaag de dag onder druk door gentrificatie en snelle ontwikkeling. CENTRINNO bood een alternatief perspectief: een toekomst waarin lokale vaardigheden, cultureel erfgoed en ecologische verantwoordelijkheid de stad vormgeven.

We onderzochten hoe een voormalig industrieel gebied als Buiksloterham – en Noord in het algemeen – niet alleen economische groei kan faciliteren, maar ook ruimte kan bieden voor betekenisvolle, inclusieve waardecreatie. Dat betekent: plekken behouden voor makers, toegankelijke leeromgevingen stimuleren en circulaire werkwijzen ondersteunen.

Wat we in Amsterdam hebben gedaan

De Amsterdamse pilot richtte zich op het samenbrengen van makers, docenten, beleidsmakers en andere lokale betrokkenen. We werkten samen met het Hout- en Meubileringscollege, Pakhuis de Zwijger, Metabolic Institute, Imagine IC en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.

Een belangrijk resultaat was de oprichting van Maakschap Amsterdam: een collectief dat het makers-ecosysteem in de stad versterkt. Via evenementen zoals Open Werkplaats, publieke rondetafelgesprekken en workshops over circulair maken, ontstond een platform voor kennisuitwisseling en beleidsbeïnvloeding. De thuisbasis is de HMC Satelliet in de NDSM-loods – een initiatief van het Hout- en Meubileringscollege – waar makers, studenten en professionals samenkomen om te experimenteren, leren en samenwerken.

Waag organiseerde daarnaast bijeenkomsten om de dialoog tussen makers en gemeentebeleid te bevorderen – met aandacht voor urgente thema’s zoals betaalbare werkplekken, duurzame productie en de toekomst van maken in Amsterdam.

Wat we leerden

Tijdens dit project kwamen een aantal belangrijke lessen naar voren:

• Het overbruggen van werelden kost tijd. Makers en beleidsmakers delen vaak doelen, maar spreken een andere ‘taal’ en bewegen in een ander tempo. CENTRINNO hielp om meer begrip te creëren, door ruimte te maken voor eerlijke en open gesprekken.
• Denk goed na over je bestuursvorm. Naarmate Maakschap Amsterdam groeide, kwamen ook vragen op over organisatie en verantwoordelijkheid. We ontdekten dat duurzame gemeenschapsplatforms duidelijke rollen nodig hebben – en dat faciliteren zonder te sturen kan leiden tot een democratischer en meer betrokken netwerk.
• Circulair maken is niet vanzelfsprekend. Voor beleidsmakers en onderwijsinstellingen is het een prioriteit, maar voor kleinere makers staat het vaak niet bovenaan. Zij worstelen met hoge kosten en beperkte ruimte. Praktijkgericht leren en concrete ondersteuning maken duurzaamheid toegankelijker – en dus effectiever op de lange termijn.
• Publieke zichtbaarheid geeft makers een stem. Door evenementen kregen makers een prominentere plek in het stedelijke debat. Hun zichtbaarheid leidde tot meer betrokkenheid bij lokaal beleid, en we zagen de eerste signalen van groeiend gemeentelijk bewustzijn rond maakplaatsen.

CENTRINNO laat zien dat industrieel erfgoed niet alleen over het verleden hoeft te gaan. Zulke plekken kunnen juist een levend fundament zijn voor het bouwen aan een inclusieve, creatieve en duurzame stad. Voor Waag bevestigde het nogmaals het belang van co-creatie, gedeeld eigenaarschap en lokale kennis in het vormgeven van de steden van morgen.

Andere pilots werden gedraaid in Barcelona (Poblenou), Milaan (ex-Ansaldo), Parijs (Mouzaia, Jardin des Traverses), (Noordwest) Kopenhagen, Geneve (Zone Industrielle de Charmille), Tallinn (Kopli), Blonduos (Kvennaskólinn) en Zagreb (Sesvete). Deze pilots werkten met thema’s als lokale voedselsystemen, textiel, mode en meubelmaken. 

CENTRINNO werd gecoördineerd door Comune di Milano en Institut d'arquitectura Avancada de Catalunya. Bekijk hier het volledige overzicht van de Europese partners.